De grote angst van iedereen met vermogen: gaat de gevolmachtigde wel zorgvuldig met het geld om? Vooral in situaties waarin een derde de volledige financiële zorg en administratie overneemt van een kwetsbare oudere, is dat een reële zorg. Die oudere vertrouwt erop dat de gevolmachtigde in zijn of haar belang handelt.
Wanneer dat vertrouwen wordt beschaamd en de gevolmachtigde vooral zijn eigen belang dient, is er sprake van financieel misbruik.
Een schrijnend praktijkvoorbeeld
Een oudere man, geboren in 1928, was ongehuwd en had geen kinderen. Zijn neefje en diens vrouw bekommerden zich om hem. In 1995 gingen zij wonen op het perceel bij de boerderij van hun oom.
Uit onderzoek bij de rechtbank bleek dat het neefje sinds 2014 over de pinpas van zijn oom beschikte. Sterker nog: zijn oom had al jaren zelf geen pinpas meer. Met de pas werden betalingen gedaan door het neefje aan derden, terwijl de oom daar geen binding mee had.
In 2023 werd de boerderij verkocht voor €1.600.000. Hiervan werd €364.000 overgemaakt naar een notariskantoor in Eindhoven. Het neefje trok vervolgens in de woning, zonder dat daarop een hypotheek werd gevestigd. De professioneel bewindvoerder (die kennelijk de financiën van de oom had overgenomen) ontving van het notariskantoor een afschrift van de leningsovereenkomst van € 364.000, waarop het neefje de handtekening van zijn oom had vervalst (bleek achteraf). Er zijn altijd twee kanten aan een verhaal. De neef vertelde de rechter:
“Mijn oom is als een vader voor mij. Hij beschouwt mij als zijn enige zoon aan wie hij alles zou nalaten.”
Hij had zich sinds 2014 volledig toegelegd op de verzorging van zijn oom en het werk op de boerderij. Hij was zelfs gestopt met werken en bouwde daardoor geen pensioen meer op. Volgens hem had zijn oom toegezegd dat hij zich hierover geen zorgen hoefde te maken. Dat zou blijken uit het levenstestament en testament, waarin het neefje ook als gevolmachtigde was benoemd. Daarbij is door oom aangegeven dat het neefje hierbij aan niets zou ontbreken. Letterlijk is diverse malen door oom gezegd:
“Als jij voor mij zorgt, zorg ik voor jou”.
Deze zaak kwam pas aan het licht nadat de oom in 2021 een delier kreeg.
De rechtbank oordeelde echter anders:
De volmacht in het levenstestament was bedoeld om de zakelijke belangen van de oom te behartigen, niet die van het neefje. Dat de oom zijn neef mondeling bepaalde toezeggingen had gedaan, was onvoldoende om af te wijken van de opdracht uit het levenstestament. Zelfs als de oom incidenteel toestemming had gegeven voor bepaalde uitgaven, gaf dat het neefje nog geen vrijbrief om vrijelijk geld van zijn oom te gebruiken voor eigen doelen.
Belangrijke les
Een levenstestament geeft géén toestemming om alvast vermogen toe te eigenen, ook niet als je enig erfgenaam bent. Je mag pas over het vermogen beschikken na overlijden.
Het zonder duidelijke toestemming wegsluizen van geld kan juridisch gezien gewoon diefstal zijn.
Ook wanneer vooraf schenkingen zijn gedaan om zorgbijdragen te beperken, is het essentieel om te controleren of dit echt de wens van de betrokkene is.
Te vaak wordt er te lichtvaardig omgegaan met het “uithollen” van iemands vermogen. Het doel van een levenstestament is altijd: handelen in het belang van degene die de volmacht gaf, niet in je eigen belang.
Vragen over het levenstestament?
Wil je niet voor verrassingen komen te staan bij de uitvoering van het levenstestament? Maak dan een afspraak.
